Điều 360 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định:
“1. Người nào có chức vụ, quyền hạn vì thiếu trách nhiệm mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 179, 308 và 376 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Làm chết 02 người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
a) Làm chết 03 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
PHÂN TÍCH CẤU THÀNH TỘI PHẠM THIẾU TRÁCH NHIỆM
1. Chủ thể:
Tội phạm có chủ thể đặc biệt là những người mang chức vụ và quyền hạn trong các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan tiến hành tố tụng.
Bộ Luật Hình sự chỉ quy định về những người mang chức vụ và quyền hạn trong các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội, và các doanh nghiệp của nhà nước, không quy định đối với những người trong các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp không thuộc sự quản lý của nhà nước như tội tham ô tài sản hay tội nhận hối lộ.
2. Khách thể:
Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng không chỉ làm ảnh hưởng đến hoạt động hợp pháp của cơ quan và tổ chức, mà còn gây tổn hại đến lợi ích của nhà nước, xã hội, cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
3. Khách quan:
Hành vi thiếu trách nhiệm trong công tác điều hành và quản lý công việc của cơ quan và tổ chức có những đặc điểm sau:
– Không thực hiện nhiệm vụ được giao: Không thực hiện các công việc thuộc chức năng và nhiệm vụ đã được giao.
– Thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao: Thực hiện nhiệm vụ sai hoặc không đầy đủ, không đến nơi đến chốn, thiếu cẩn thận và không tuân thủ đúng quy trình và hình thức của nhiệm vụ.
Hậu quả nghiêm trọng là yếu tố cần thiết của tội này, cụ thể là hành vi trên phải gây ra hậu quả nghiêm trọng. Hậu quả nghiêm trọng của tội này có thể là thiệt hại về tính mạng, sức khỏe và tài sản của người khác. Tuy nhiên, điều 360 của Bộ luật Hình sự 2015 đã chỉ rõ hậu quả cho tội phạm này chỉ liên quan đến hậu quả vật chất, trong khi không quy định về hậu quả phi vật chất.
Thời điểm xác định hậu quả của thiệt hại được quy định theo hướng dẫn của Toà án nhân dân tối cao về tội phạm kinh tế.
Thẩm quyền xác định thiệt hại là cơ quan điều tra.
4. Chủ quan:
Hành vi vi phạm được thực hiện trong tình trạng lơ đễnh. Với ý thức chủ quan, người vi phạm tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” thực hiện hành vi mà có thể là do lơ đễnh, có thể là do mức độ tự tin quá cao hoặc cẩu thả.
Nếu là yếu tố chủ quan (cố ý) thì phải định danh tội phạm khác mà không phải là tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng được.
