Khi ly hôn, về nguyên tắc thì việc giải quyết phân chia tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự và quy định nội dung của Luật HNGĐ.
Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:
- Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;
- Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;
- Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập (ví dụ: toà án sẽ không ra phán quyết giao xe ô tô cho người vợ nếu người này không biết lái xe trong khi đây là công cụ tạo ra thu nhập chủ yếu của người chồng);
- Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng (ví dụ như bạo hành, ngoại tình….).
Nguyên tắc phân chia
- Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.
- Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác (đây là các trường hợp 02 vợ chồng xây nhà trên đất của bố mẹ vợ/chồng hoặc của một bên và có yêu cầu chia tài sản là giá trị căn nhà khi ly hôn)
- Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình (trên thực tế toà án thường ưu tiên cho các chủ thể này nếu có yêu cầu chia tài sản chung).
Chia tài sản trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình
- nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình không xác định được thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình căn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình.
- nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình có thể xác định được theo phần thì khi ly hôn, phần tài sản của vợ chồng được trích ra từ khối tài sản chung đó để chia theo quy định.
- Nhà ở thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng đã đưa vào sử dụng chung thì khi ly hôn vẫn thuộc sở hữu riêng của người đó; trường hợp vợ hoặc chồng có khó khăn về chỗ ở thì được quyền lưu cư trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày quan hệ hôn nhân chấm dứt, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
Chia tài sản chung của vợ chồng đưa vào kinh doanh
Vợ, chồng đang thực hiện hoạt động kinh doanh liên quan đến tài sản chung có quyền được nhận tài sản đó và phải thanh toán cho bên kia phần giá trị tài sản mà họ được hưởng, trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.
Đối với việc chia tài sản chung là cổ phiếu trong công ty cổ phần hay phần vốn góp trong công ty TNHH, liệu toà án có thể định đoạt và ra quyết định 01 bên vợ/chồng được giữ lại tài sản đó và thanh toán cho bên còn lại giá trị mà bên đó được hưởng theo nguyên tắc phân chia tài sản chung vợ chồng?
